Tất cả những thông tin về bệnh Rối loạn hoảng sợ: Rối loạn hoảng sợ là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng, phòng ngừa, các biện pháp chẩn đoán và điều trị bệnh Rối loạn hoảng sợ.
Bệnh Rối loạn hoảng sợ là gì?
Rối loạn hoảng sợ là bệnh thuộc nhóm rối loạn lo âu, đặc trưng bởi các cơn hoảng sợ kịch phát, xuất hiện đột ngột và mạnh mẽ. Bệnh nhân có cảm giác như mình sắp chết hay cho rằng mình bị nhồi máu cơ tim, phát điên hoặc mất kiểm soát.
Cơn hoảng sợ thường ngắn, đột ngột và gây ra các phản ứng dữ dội của cơ thể. Cảm giác lo lắng sợ hãi xuất hiện thường xuyên mặc dù không có nguyên nhân cụ thể, không có dấu hiệu báo trước.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh Rối loạn hoảng sợ
Hiện nay vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác của bệnh rối loạn hoảng sợ nhưng các nhà khoa học đã tìm ra mối liên hệ giữa các vùng ở não bộ với cơn sợ hãi, lo âu. Các chất dẫn truyền thần kinh (serotonin và epinephrine) có thể đóng góp vào nguyên nhân của bệnh
Các cơn hoảng sợ có thể khởi phát đột ngột và không có cảnh báo, nhưng theo thời gian chúng thường được kích hoạt bởi một tình huống cụ thể. Một số yếu tố có thể đóng vai trò kích thích bao gồm:
- Di truyền học
- Căng thẳng, nhạy cảm với căng thẳng hoặc dễ bị cảm xúc tiêu cực
- Một số thay đổi trong cách hoạt động của các bộ phận chức năng não
- Caffeine, nicotine và các chất khác có thể làm tăng cơn hoảng loạn
- Các thuốc như steroid, ống xịt thuốc dùng cho bệnh hô hấp, thuốc tuyến giáp, thuốc giảm cân, thuốc dị ứng, ho và cảm lạnh cũng có thể góp phần gây ra bệnh
Triệu chứng bệnh Rối loạn hoảng sợ là gì?
Những triệu chứng của bệnh rối loạn hoảng sợ bao gồm:
- Nhịp tim và huyết áp tăng
- Đau ngực và dạ dày
- Chóng mặt, thở gấp, khó thở hoặc yếu người
- Toát mồ hôi lạnh
- Cảm giác lo lắng, tuyệt vọng và suy nghĩ tới các vấn đề xấu xảy ra
- Cảm giác sắp xảy ra nguy hiểm, sợ mất kiểm soát hoặc tử vong
- Bồn chồn, đứng ngồi không yên, nói rất nhanh
- Có thói quen như gỡ ngón tay hoặc ngón chân, siết chặt tay
Các cơn hoảng loạn thường bắt đầu đột ngột, không báo trước. Chúng có thể xuất hiện bất cứ lúc nào-khi bạn đang lái xe trong một chiếc xe hơi, tại các trung tâm, khi đang ngủ hoặc ở giữa một cuộc họp kinh doanh. Bạn có thể thỉnh thoảng bị những cơn hoảng loạn hoặc chúng có thể xảy ra thường xuyên.
Các cơn hoảng loạn có nhiều biến thể, nhưng các triệu chứng thường đạt đỉnh trong vòng vài phút. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức sau khi cơn hoảng loạn lắng xuống.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh Rối loạn hoảng sợ
Cơn hoảng loạn và rối loạn hoảng sợ là tình trạng rất phổ biến, có thể ảnh hưởng đến bệnh nhân ở mọi lứa tuổi. Bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.
- Rối loạn hoảng sợ thường gặp ở lứa tuổi thiếu niên, nhưng phổ biến ở lứa tuổi 18-19 và tỷ lệ nữ giới bị bệnh cao hơn nam giới
- Người phải chịu quá nhiều áp lực trong cuộc sống
Người có các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn hoảng sợ như:
- Trải qua những đau buồn trong cuộc sống (mất người thân, người yêu,…)
- Bị tổn thương tâm lý trầm trọng trong quá khứ như bị lạm dụng tình dục, thân thể hoặc bị tai nạn nghiêm trọng
- Có những biến cố lớn trong đời như ly hôn hoặc trầm cảm sau sinh
- Nghiện thuốc lá hoặc lạm dụng caffeine
- Tiền sử gia đình có người bị cơn hoảng loạn hoặc mắc chứng rối loạn hoảng sợ
Cách phòng ngừa bệnh Rối loạn hoảng sợ
Để phòng ngừa bệnh rối loạn hoảng sợ có thể áp dụng một số biện pháp sau:
- Ngủ đủ giấc, tập thể dục hàng ngày và xây dựng chế độ ăn uống điều độ
- Cố gắng giảm căng thẳng trong cuộc sống
- Học thiền, xoa bóp, yoga, thái cực quyền và các bài tập làm giảm stress
- Cần tới ngay các cơ sở y tế nếu gặp phải cơn hoảng loạn thường xuyên hoặc có tác dụng phụ từ thuốc, bị trầm cảm hoặc có ý định tự tử
Các biện pháp chẩn đoán bệnh Rối loạn hoảng sợ
Bác sĩ phải xác định xem bạn có những cơn hoảng loạn, rối loạn hoảng sợ hoặc bệnh khác, chẳng hạn như vấn đề về tim hoặc tuyến giáp, tương tự như các triệu chứng hoảng loạn. Để giúp xác định chẩn đoán, bạn có thể được làm:
- Một bài kiểm tra vật lý hoàn chỉnh;
- Xét nghiệm máu để kiểm tra tình trạng của bạn và kiểm tra về tim, tuyến giáp hoặc sử dụng điện tâm đồ (ECG hoặc EKG);
- Một đánh giá tâm lý để nói về các triệu chứng, những tình huống căng thẳng, sợ hãi hay lo lắng, vấn đề quan hệ và các vấn đề khác ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn.
Bạn có thể tự điền vào đánh giá về tâm lý hoặc bảng câu hỏi. Bạn cũng có thể hỏi về vấn đề rượu hoặc sử dụng chất gây nghiện khác.
Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh rối loạn hoảng sợ theo Hội Tâm thần học Mỹ (DSM IV) là có ít nhất 4/13 triệu chứng trong các triệu chứng sau:
- Mạch nhanh, đánh trống ngực
- Ra nhiều mồ hôi
- Run tay, run chân
- Cảm giác nghẹt thở
- Cảm giác thở nông
- Đau hoặc khó chịu ở ngực
- Buồn nôn hoặc đau bụng
- Cảm giác chóng mặt, mất thăng bằng
- Giải thể thực tế hoặc giải thể nhân cách
- Sợ mất kiểm soát và phát điên
- Sợ chết
- Cảm giác chết lặng
- Lạnh cóng hoặc nóng bừng
Các biện pháp điều trị bệnh Rối loạn hoảng sợ
Điều trị có thể giúp làm giảm cường độ và tần suất của các cơn hoảng loạn và cải thiện chức năng trong cuộc sống hàng ngày. Các lựa chọn điều trị chính là liệu pháp tâm lý và thuốc. Một hoặc cả hai loại điều trị có thể được đề nghị, tùy thuộc vào sở thích, bệnh sử, mức độ nghiêm trọng của rối loạn hoảng sợ của bạn.
Tâm lý trị liệu
Tâm lý trị liệu, còn gọi là liệu pháp nói chuyện, được coi là một điều trị lựa chọn đầu tiên có hiệu quả cho các cơn hoảng loạn và rối loạn hoảng sợ. Tâm lý trị liệu có thể giúp bạn hiểu được cơn hoảng loạn và rối loạn hoảng sợ cũng như học cách đối phó với chúng.
Một hình thức của tâm lý trị liệu gọi là liệu pháp hành vi nhận thức có thể giúp bạn tìm hiểu thông qua những kinh nghiệm của riêng bạn với các triệu chứng của cơn hoảng loạn mà không gây ra nguy hiểm.
Trong các buổi trị liệu, việc trị liệu sẽ giúp bạn dần dần tái tạo các triệu chứng của cơn hoảng loạn một cách an toàn, lặp đi lặp lại. Khi các cảm giác của cơn hoảng loạn không còn cảm thấy đe dọa, các cơn hoảng loạn bắt đầu được giải quyết. Điều trị thành công cũng có thể giúp bạn vượt qua nỗi sợ của những tình huống mà bạn đã tránh vì các cơn hoảng loạn.
Kết quả nhìn thấy từ việc điều trị có thể mất thời gian và công sức. Bạn có thể bắt đầu thấy triệu chứng của các cơn hoảng loạn giảm trong vòng vài tuần và thường các triệu chứng giảm đáng kể hoặc biến mất trong vòng vài tháng. Bạn có thể lên lịch thăm khám thường xuyên để giúp đảm bảo rằng các cơn hoảng loạn vẫn còn trong tầm kiểm soát hoặc để điều trị dứt điểm.
Thuốc
Thuốc có thể giúp giảm các triệu chứng liên quan đến các cơn hoảng loạn cũng như trầm cảm. Một số loại thuốc đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc quản lý các triệu chứng của cơn hoảng loạn, bao gồm:
- Chọn lọc các chất ức chế tái hấp thu serotonin (SSRIs). Nhìn chung thuốc này an toàn, ít nguy cơ có tác dụng phụ nghiêm trọng, thuốc chống trầm cảm SSRI thường được khuyến cáo như là lựa chọn hàng đầu của các loại thuốc để điều trị cơn hoảng loạn, bao gồm fluoxetine (Prozac®), paroxetin (Paxil®, Pexeva®) và sertraline (Zoloft®);
- Serotonin và thuốc ức chế tái hấp thu norepinephrine (SNRIs). Các loại thuốc này là một tập hợp của thuốc chống trầm cảm. Các loại thuốc SNRI gọi là hydrochloride venlafaxine (Effexor XR) được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ phê chuẩn để điều trị rối loạn hoảng sợ;
- Benzodiazepines. Các thuốc an thần điều trị trung tâm trầm cảm của hệ thần kinh. Benzodiazepin có thể gây nghiện, tạo sự phụ thuộc về tâm thần hoặc thể chất, nhất là khi bạn dùng trong một thời gian dài hoặc với liều lượng cao. Benzodiazepines được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ phê chuẩn để điều trị rối loạn hoảng loạn bao gồm alprazolam (Xanax®) và clonazepam (Klonopin®). Nếu bạn được chăm sóc trong phòng cấp cứu khi có cơn hoảng loạn, bạn có thể được dùng benzodiazepine để giúp ngăn chặn các cơn hoảng lọa. Benzodiazepines thường được sử dụng trong thời gian ngắn hạn vì chúng có thể gây nghiện, thuốc này không phải là một lựa chọn tốt nếu bạn đã có vấn đề với rượu hoặc lạm dụng thuốc khác. Chúng cũng có thể tương tác với các thuốc khác, gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm.
Nếu một loại thuốc không có hiệu quả tốt với bạn, bác sĩ có thể khuyên bạn nên chuyển sang lọai khác hoặc kết hợp các loại thuốc nhất định để tăng hiệu quả. Bạn hãy nhớ rằng có thể mất vài tuần sau khi bắt đầu sử dụng một loại thuốc khác để nhận thấy sự cải thiện triệu chứng.
Tất cả các thuốc có nguy cơ gây tác dụng phụ và một số có thể không được khuyến cáo trong các tình huống nhất định, chẳng hạn như khi mang thai. Bạn hãy nói chuyện với bác sĩ về tác dụng phụ có thể có và rủi ro.
Chế độ sinh hoạt giúp bạn hạn chế diễn tiến bệnh hoảng loạn và bệnh rối loạn hoảng sợ
Các lối sống và biện pháp khắc phục sau có thể giúp bạn đối phó với các cơn hoảng loạn và rối loạn hoảng sợ:
- Kiên trì với kế hoạch điều trị của bạn. Đối mặt với nỗi sợ hãi của bạn có thể khó khăn, nhưng việc điều trị có thể giúp bạn cảm thấy sợ hãi trong nhà của mình;
- Tham gia một nhóm hỗ trợ. Tham gia một nhóm hỗ trợ cho những người có các cơn hoảng loạn hoặc rối loạn lo âu có thể kết nối bạn với những người khác phải đối mặt với các vấn đề tương tự;
- Tránh cà phê, rượu, thuốc lá và các loại thuốc giải trí. Tất cả những chất này có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm các cơn hoảng loạn;
- Quản lý căng thẳng và tập kỹ thuật thư giãn. Ví dụ như yoga, hít thở sâu và thư giãn cơ bắp thả lỏng – căng một cơ trong một thời gian và sau đó hoàn toàn giải phóng sự căng thẳng cho đến khi mọi cơ bắp trong cơ thể được thư giãn – cũng có thể hữu ích;
- Vận động cơ thể. Hoạt động aerobic có thể có tác dụng làm dịu tâm trạng của bạn;
- Ngủ đủ giấc. Ngủ đủ để bạn không cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày;
- Bổ sung inositol đường uống, ảnh hưởng đến hoạt động của serotonin, có thể làm giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn hoảng loạn. Tuy nhiên, cần có nhiều nghiên cứu thêm về điều này. Bạn hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi thử bất kỳ phương pháp bổ sung gì. Những sản phẩm này có thể gây ra tác dụng phụ và có thể tương tác với các thuốc khác. Bác sĩ có thể giúp xác định xem phương pháp nào đang an toàn cho bạn.
Trên đây là những thông tin dành cho mục đích tham khảo, tra cứu về nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, cách điều trị và phòng ngừa bệnh rối loạn hoảng sợ, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh tốt nhất.
Nguồn: Tổng hợp
