Từ tháng 1 đến nay, Việt Nam lưu hành chủ yếu là biến thể phụ BA.2 của chủng Omicron, hiện Hà Nội ghi nhận 3 trường hợp mắc biến thể phụ BA.5.
Vậy đã mắc Covid-19 liệu có ‘thoát’ biến thể phụ BA.5 hay không?
GS-TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết mặc dù hiện nay, số ca mắc mới đã giảm, tỷ lệ chết/mắc rất thấp, lưu hành chủ yếu là biến thể phụ BA.2 của chủng Omicron (biểu hiện lâm sàng nhẹ) tuy nhiên, biến thể phụ BA.5 của chủng Omicron đã xâm nhập vào nước ta (lây lan nhanh hơn các biến thể, chủng trước đó).
Bộ Y tế đánh giá biến thể phụ BA.5 đã ghi nhận tại nhiều quốc gia và có khả năng tiếp tục tăng lên ở nước ta. Lý do bởi biến thể đã xâm nhập vào cộng đồng Việt Nam, trong khi khi các nước trên thế giới số ca mắc tăng liên tục hằng tuần và gần như tăng gấp đôi. Hơn thế nữa, việc đi lại của chúng ta đã trở lại bình thường.
“Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), biến thể phụ BA.4, BA.5 lây lan nhanh hơn biến thể BA.1, BA.2 từ 10 đến 13%. Hai biến thể này có thể thoát miễn dịch, nghĩa là những người đã mắc BA.1, BA.2 vẫn có thể mắc lại BA.4, BA.5”, GS Lân nhấn mạnh.
Theo GS Lân, đến tháng 12/2021, thậm chí đến tháng 2/2022, Việt Nam gần như đã bao phủ được hết các mũi tiêm vắc xin phòng Covid-19 cơ bản.
Đến nay, sau 4 đến 6 tháng, nhiều người đã tiêm hết các mũi cơ bản. Như vậy, miễn dịch đối với những người này là đã giảm. Đặc biệt, những người suy giảm miễn dịch, người lớn tuổi còn giảm hơn nữa.
Do đó, những đối tượng này cần phải tiêm nhắc lại đúng lịch, đúng liều là rất quan trọng để duy trì miễn dịch.
Vắc xin là một yếu tố rất quan trọng. Việc tiêm mũi 3, mũi 4 giúp củng cố thêm miễn dịch và đặc biệt là sẽ phòng được BA.5, kể cả nhập viện, chuyển nặng và tử vong. Nếu có nhiễm đi nữa thì cũng sẽ nhẹ hơn.
“Đặc biệt, những người suy giảm miễn dịch, người lớn tuổi còn giảm hơn nữa. Do đó, những đối tượng này cần phải tiêm nhắc lại đúng lịch, đúng liều là rất quan trọng để duy trì miễn dịch, tránh dịch xâm nhập”, GS-TS. Phan Trọng Lân nói.
Cũng theo Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, yếu tố thứ hai là cần thiết phải tiêm cho cán bộ y tế tuyến đầu, bởi đây cũng là những người có nguy cơ cao. Khi các biến thể mới có mức độ xâm nhập, lây lan như vậy thì có thể ngăn chặn, giảm được mức độ lây nhiễm sang cho các đối tượng khác, đặc biệt là các đối tượng nguy cơ cao.
“Như vậy, chúng ta cần phải thực hiện đồng bộ các mũi tiêm nhắc để vừa ngăn chặn dịch, vừa tránh được lây lan cho những người có nguy cơ cao như những người trên 50 tuổi trở lên, những người có mức độ suy giảm miễn dịch ở thể vừa và thể nặng.
Những đối tượng có nguy cơ cao cần tiêm càng sớm càng tốt để duy trì miễn dịch, tránh nhiễm những biến thể mới, những biến thể chưa rõ ràng, nhằm bảo đảm an toàn sức khỏe, nâng cao dự phòng”, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng nhấn mạnh.
Theo WHO, các vắc xin được cấp phép lưu hành hiện nay vẫn có giá trị bảo vệ cao, làm giảm nguy cơ chuyển nặng đối với tất cả các biến thể của virus SARS-CoV-2 (bao gồm cả biến thể phụ BA.5).
Do đó, các quốc gia cần duy trì các biện pháp ứng phó như tiêm vắc xin tăng cường, nhắc lại cho những nhóm có nguy cơ mắc bệnh, bảo vệ bệnh trở nặng.
Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, tính đến hết ngày 30/6/2022 số người tiêm liều nhắc lại vắc xin Covid-19 cụ thể như sau:
Nhóm từ 18 tuổi trở lên:
Tiêm nhắc 1 (mũi 3) là 45.094.725 mũi tiêm (chiếm 67,2%). Tỉnh tiêm thấp gồm: Khánh Hòa (41,9%); Bình Thuận (35,4%); Sóc Trăng (40,0%); Cà Mau (38,1%); Hậu Giang (35,1%).
Tỉnh tiêm cao gồm: Thanh Hóa (93,8%); Bắc Giang (95,3%); Bến Tre (91,8%).
Kết quả tiêm nhắc 2 (mũi 4): là 4.281.382 mũi tiêm (chiếm 6,4%). Tỉnh tiêm thấp gồm: Phú Thọ (1,2%); Hải Dương (1,6%); Bắc Kạn (0,4%); Nghệ An (1,5%); Quảng Nam (1,4%);
Tỉnh tiêm cao gồm: Bắc Giang (24,2%); Quảng Ninh (20,9%); Hậu Giang (15,6%).
Nhóm từ 12-17 tuổi:
Tổng số mũi tiêm nhắc: 810.443 mũi tiêm. Kết quả tiêm nhắc <2%:
Miền Bắc (13 tỉnh): Hà Nội; Nam Định;Hà Nam; Bắc Giang; Phú Thọ; Vĩnh Phúc; Hải Dương; Quảng Ninh; Nghệ An; Lạng Sơn; Hà Giang;Cao Bằng; Điện Biên.
Miền Trung (2 tỉnh): Quảng Nam; Bình Thuận
Miền Nam (9 tỉnh): TP Hồ Chí Minh; Tiền Giang, Long An; Sóc Trăng; Trà Vinh; Vĩnh Long; Bình Phước; Kiên Giang; Hậu Giang.
Kết quả tiêm nhắc tốt: Thanh Hóa (43,8%); Lâm Đồng (42,0%); Tây Ninh (47,0%).
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hoa Kỳ khuyến cáo tiêm nhắc lại vắc-xin phòng Covid-19 để ngăn ngừa và phòng, chống dịch Covid-19.
Tiêm vaccine COVID-19 để củng cố miễn dịch, bảo vệ bản thân trước biến thể mới
Theo TS. Socorro Escalante, Quyền Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, Việt Nam có một hệ thống giám sát bệnh cực kỳ tốt, điều này có thể giúp Chính phủ Việt Nam phát hiện sớm các nhóm gene hoặc các biến chủng mới.
Các biện pháp đang triển khai thực hiện là cần thiết để phát hiện và khẳng định các ca bệnh mới. Thêm vào đó là vaccine.
“Những gì chúng ta biết đến thời điểm hiện tại là các biến chủng, các nhánh BA.4 và BA.5 có khả năng lây lan nhanh hơn. Chúng ta chưa biết chính xác liệu độc lực của nó có cao hơn không, nhưng vaccine hiện tại chúng ta đang sử dụng có hiệu quả chống lại các biến chủng BA.4 và BA.5”– TS. Socorro Escalante nhấn mạnh.
Để phòng bệnh, GS.TS Phan Trọng Lân – Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, bằng các biện pháp ngăn chặn cơ học hay biện pháp hành chính xã hội sẽ không tạo sự đồng thuận hoặc sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển kinh tế xã hội.
“Vì vậy, vaccine tiếp tục là một yếu tố rất quan trọng. Khi tiêm mũi 3, mũi 4, vaccine COVID-19 chúng ta sẽ củng cố thêm miễn dịch và đặc biệt sẽ phòng được biến thể phụ BA.5. Nếu nhiễm bệnh thì bệnh cũng sẽ nhẹ hơn sau khi tiêm các mũi nhắc lại”– GS.TS Phan Trọng Lân nói.
Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cũng thông tin, theo nghiên cứu, khả năng miễn dịch của vaccine hay sau khi đã mắc COVID-19 sẽ giảm dần theo thời gian, cụ thể sau 4 – 6 tháng. Do đó, nếu chúng ta tiêm nhắc lại định kỳ sẽ duy trì được miễn dịch. c và kể cả những biến thể khác.
Minh chứng rõ ràng nhất là sự thay đổi từ chủng gốc cho đến chủng Anpha, Beta, Delta và Omicron thì đến nay vaccine vẫn rất hiệu quả.
Theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế Công cộng, Đại học Y Dược TP HCM cũng tương tự các biến thể phụ Omicron trước, BA.5 có khả năng né tránh vaccine một phần. Tuy nhiên, vaccine vẫn giữ được hiệu quả giảm diễn biến nặng và tử vong đối với người nhiễm BA.5.
Vì vậy, ông khuyến cáo người dân cần đi tiêm chủng vaccine khi có chỉ định. Người cao tuổi hoặc người có bệnh nền cần tiêm mũi 4 (mũi nhắc lại thứ 2) khi đã qua 4 tháng kể từ ngày tiêm mũi 3.
Tổng hợp
